Riikkaidgaskasaš giellavahkku 2022
Gïelevåhkoe/ Giällavahkkuo/ Giellavahkko/ Giellavahkko/ Giellavahkku/ Kielâokko/ Ǩiõllneä’ttel/ Samisk språkvecka/ Samisk språkuke/ Saamen kielten viikko
Giellavahkku, čalmmustahttá dál sámegielaid njealjat jagi. Sámedikkit Ruoŧas, Norggas ja Suomas bovdejit buohkaid searvat ja oassálastit báikkálaš, regiovnnalaš ja našuvnnalaš dásis dán oktasaš áŋgiruššamis. Sávaldat lea ahte sámegielat oidnojit, gullojit ja geavahuvvojit buot servodatsurggiin Giellavahku oktavuođas. Giellavahkku, lágiduvvo 43. vahku, golggotmánu 24-30. beaivviid.
Giellavahkku vuolggahuvvui Ovttastuvvon našuvnnaid (ON) eamiálbmotgiellajagis (IYIL 2019). Dál lea ON mearridan ahte 2022-2032 lea eamiálbmotgielaid logijahki, the International Decade of Indigenous Languages (IDIL). Logijahki galgá movttiidahttit áŋgiruššamiidda mat seailluhit, suddjejit ja ovddidit buot smávva gielažiid máilmmis. Giellavahku ja eamiálbmotgielaid logijagi oktasaš rahpandoalut lágiduvvojit golggotmánu 23. beaivvi Snåases, Norggas. Rahpandoaluide searvá H.M. Gonagas Harald V. Ruoŧa Sámedikki stivraságadoalli, ja Norgga ja Suoma sámediggepresideanttat ja Norgga gielda- ja guovloministtar maid servet rahpamii. Giellavahku rahpan lágiduvvo juohke jagi sierra báikkis Sámis ja dat čalmmustahttá oktasaš ávvudeami ja sámegielaid fuomášuhttima álggaheami miehtá Sámi.
Dieđuid lágidemiid birra miehtá Sámi, designa ja eará materiála maid sáhttá geavahit Giellavahku oktavuođas gávnnat www.giellavahkku.org siiddus. Sáhttá maid čuovvut Giellavahku sosiála mediain.
Fáddagilkorat maid geavahat sosiála mediain:
- Lullisámegiella #gïelevåhkoe
- Ubmisámegiella #giällavahkkuo
- Biŧonsámegiella #giellavahkko
- Julevsámegiella #giellavahkko
- Davvisámegiella #giellavahkku
- Anárašgiella #kielâokko
- Nuortalašgiella #ǩiõllneä’ttel
– Giellavahku ulbmil lea rájáid rastá čalmmustahttit, ii dušše Sámis muhto maid ollis servodagas, dan riggodaga maid buot min sámegielat sisttisdollet. Mii háliidit lasihit máhtu gielaid birra ja loktet sámegielaid árvvu, lohká Håkan Jonsson, stivraságadoalli Sámedikkis Ruoŧas.
– Giällavahkkuo oktavuođas lea fiinnis oaidnit got čalmmustahttet ja geavahit sámegielaid. Mon illudan erenoamážiid go galbejit sámegillii biebmogávppis. Lea mávssolaš deaivvadit mánáiguin geat sámástit go dat čájeha man riggát sámegielat leat, lasiha Jonsson.
– Riikkaidrasttildeaddji Giellavahkku lea dehálaš danin go sámegielat ellet Suoma, Ruoŧa, Norgga ja Ruošša riikkarájiid rastá. Buot sápmelaččaide lea lunddolaš ja dehálaš ahte mii ovttas čalmmustahttit ja nannet váibmogielaideamet árvvu almmolašvuođas. Giellavahkku lea veahkkálasbargu čalmmustahttit sámegielaid jaloktet máhtu daid birra olles servvodagas. Ovttas mii váldit stuorit ovddasvástádusa sámegielaid gullomis, oidnomis ja geavaheames buot servvodatsurggiin, dadjá Norgga sámediggepresideanta Silje Karine Muotka.
– Giellavahku ulbmil lea fuomášuhttit sámegielaid almmolašvuhtii. Jus sámegielat galget oidnot ja gullot buot servvodatsurggiin, de lea dehálaš ahte stuorit aktevrrat servet dán dehálaš bargui, ja veahkkin oainnusmahttet sámegielaid ja loktejit daid stáhtusa. Mađi eanet aktevrrat válljejit oainnusmahttit sámegielaid, dađi eanet oidnojit sámegielat. Mii ávžžuhit buohkaid searvat sámegielaid čalmmustahttimii ja loktemii. Sihke unnibuš ja stuorit doaibmabijut leat dehálaččat, deattuha Muotka.
– Buohkat leat buresboahtán oassálastit giellavahkkui! Bovdenge buot earálágan doibmiid oassálastit: fitnodagaid, organisašuvnnaid, servošiid, virgeoapmahaččaid ja priváhta olbmuid. Lea dehálaš, ahte nu máŋgasat go vejolaš leat mielde ja ahte oassálastit leat nu viidát go vejolaš servodaga iešguđet surggiin, vai sámegielain lea Giellavahkus buorre ja viiddes oainnus. Sávange nu máŋgasiid go vejolaš beroštuvvat ja sáhttit oassálastit Giellavahkkui, dadjá Sámedikki ságajođiheaddji Tuomas Aslak Juuso.
Sávan, ahte sii geat oassálastet Giellavahkkui sáhttet iežaset juohkebeaivválaš doaimmas buktit sámegielaid oidnosii. Juohkehažžii lea hui dehálaš, ahte sáhttet gullat ja geavahit gielaset iežaset árggas. Giellavahkus sáhttáge ovdamearkka dihte geavahit sámegielat oahpistangalbbaid, fálaldatdeavsttaid dahje váikkoba sámegielat gulahusaid. Lassin sii geat oassálastet Giellavahkkui sáhttet ordnet earálágan sámegielaide ja kultuvrii laktáseaddji dáhpáhusaid. Unnage dagut leat mearkkašahttit! Deháleamos lea oassálastit ja buktit sámegielaid oidnosii alcces dahje doibmii heivvolaš vugiin Giellavahku áigge, gávnnaha Sámedikki ságajođiheaddji Tuomas Aslak Juuso.